ঈশ্বর ও আত্মা - পূজা এবং পার্বণঃ

পৃথিবীতে সৃষ্ট প্রাণীর মধ্যে মানুষই সর্বশ্রেষ্ঠ । এই  শ্রেষ্ঠত্ব অর্জনের পেছনে মানুষের মধ্যে যে বিষয়গুলো সদা-সর্বদা ক্রিয়াশীল তা হলো তার বিবেক, বুদ্ধি, বিচক্ষণতা ও আত্মনিয়ন্ত্রণ ক্ষমতা। 1.বিবেক- হলো মানুষের অন্তর্নিহীত শক্তি যার দ্বারা ন্যায়, অন্যায়, ভালোমন্দ,  ধর্ম,অধর্ম বিচার-বিশ্লেষণ করার ক্ষমতা অর্জিত হয়। 2.বুদ্ধি -হলো মানুষের বিচার শক্তি  বা বোধশক্তি যার দ্বারা আমরা পেয়ে থাকি  জীবন ও জগতে সংগঠিত যাবতীয় ক্রিয়াকলাপে নিজেকে খাপ খাইয়ে নেওয়ার বিজ্ঞানসম্মত ক্ষমতা ও দক্ষতা । 3.বিচক্ষণতা হলো মানুষের দূরদর্শীতা যার মাধ্যমে মানুষ জীবনে আগত ও অনাগত বিষয়ে জ্ঞান অর্জন করে নিজেকে সর্বত্র সাবলীল ও সফল করে তুলতে সক্ষম হয়। 4.আত্মনিয়ন্ত্রণ- হলো মানুষের সংযমন যার দ্বারা মানুষ তার জীবনের সর্বত্র সংযত,সুসংবদ্ধ ও শৃঙ্খলিত জীবন অনুধাবনে সক্ষম হয়। कामः क्रोधः लोभो मोहः मदः मत्सरश्च वा। एषां संयम एव हि आत्मसंयम उच्यते॥ एष आत्मसंयमः गीता-उपनिषदोः कृतेः। चित्तशुद्धिर्नाम चैव आत्मविजय इति च॥ ★ kāmaḥ krodhaḥ lobhaḥ mohaḥ madaḥ matsaraśca vā।  eṣāṃ saṃyama eva hi ātmasaṃyama ucyate॥ e...

महामाया-स्तोत्रम् ध्यानम् कालीं कृपामयीं देवीं, नीलोत्पलनिभां प्रभाम्। त्रिनेत्रां मुण्डमालां च, ध्यायामि जगदम्बिकाम्॥ स्तोत्रम् १. ब्रह्मशक्तिरूपा ब्रह्माणी, महेश्वरीति या स्मृता। निर्मलाकुमारिरूपा, महावज्रैन्द्री तथा॥ २. उग्रा शिवदूती नीला, मुण्डमालाविभूषिता। तमोमयी सा नियतिः, चण्डिका चान्यथा स्मृता॥ ३. अम्बिका वैष्णवी चापि, महागौरी च कौशिकी। कात्यायनी च कमला, भुवनेश्वरी ललिता॥ ४. दशमहाविद्यारूपा, काल्याख्या या प्रसिद्धिता। नमामि तां महादेवीं, सर्वरूपां जगद्गुरुम्॥ ५. साैवैकैव सन्त्येव, तथापि नान्यरूपिणी। अनन्तशक्तिसम्पन्ना, मायाशक्तिरनामया॥ ६. भक्तस्य हृदये नित्यं, नार्याः चाङ्के विराजते। ब्रह्मणो वाणीस्वरूपा, देवशक्तिर्निरूपिता॥ ७. भयत्रासहरां देवीं, भक्तानुग्रहकारिणीम्। जपमाला धरां नित्यं, त्राहि मां चण्डिकेश्वरीम्॥ ८. दुर्गां दुर्गतिनाशाय, कालिकां कालविग्रहम्। तारिणीं तारकत्राणां, त्राहि मां तारिणी शुभे॥ ९. नीलसरस्वतीं वन्दे, मातङ्गीं रूपधारिणीम्। धूमावतीं च बगला, मातरं मातृमण्डले॥ १०. भुवनेशि जगन्माते, महालक्ष्मि नमोऽस्तु ते। कृपया पाहि मां नित्यं, मायामोहनिवारिणि...

সরস্বতী পূজা सरस्वती–स्तोत्रम्  ध्यानम् शुक्लां ब्रह्मविचाररूपिणीमम्बां वीणापुस्तकोज्ज्वलाम्। हंसारूढां कमलासनां चिरस्मेरां सरस्वतीं भावयेत्॥ स्तोत्रम् (१) विष्णोर्जिह्वाग्रबिन्दोत्थां ब्रह्मचिन्तानुसारिणीम्। लक्ष्मीपार्वत्यधिष्ठात्रीं सरस्वतीं नमाम्यहम्॥ (२) शुक्लवर्णां च वीणां च पुस्तकाक्षमलाधराम्। पीतवस्त्रां च वेण्याढ्यां हंसारूढां नमाम्यहम्॥ (३) श्रद्धारिद्ध्यादिसम्पन्नां कला-मेधा-प्रदायिनीम्। तुष्टिपोष्टिप्रभास्मृत्या युक्तां वाग्देवीं भजे सदा॥ (४) पञ्चाशद्वर्णसंयुक्तां बागीश्वर्यस्वरूपिणीम्। त्रिलोकज्ञानसम्पूर्णां ध्वनिरूपां नमाम्यहम्॥ (५) ज्ञानदा रामदा विद्या जगद्भारहराम्बिका। त्रिदेवीं महाबोधितां वन्दे सस्मितमन्दिराम्॥ फलश्रुतिः इदं स्तोत्रं यः पठति भक्त्या नित्यं समाहितः। विद्यां मेधां स्मृतिं शान्तिं कीर्तिं चैव स लभ्यते॥ बालो वा वृद्ध एवास्तु स्त्रियो वा पुरुषोऽपि वा। स्तोत्रस्यास्य प्रसादेन वाक्सिद्धिं लभते ध्रुवम्॥ ★ দেবী সরস্বতী: জ্ঞান, নির্মলতা ও সত্ত্বগুণের অধিষ্ঠাত্রী দেবী সরস্বতী হিন্দু ধর্মের এক মহান দেবী, যিনি বুদ্ধি, বিদ্যা, জ্ঞান, সংগীত ও শিল্পকলার ...

মাঘ মাসের শুক্লা একাদশীতে দক্ষিণ বঙ্গের একটি বহুপ্রচলিত গ্রাম্যরীতি হল ভৈম-একাদশীর ব্রত পালন । মহাভারতের ভীম এবং একাদশীর এই যোগসূত্র কি  সেই নিয়ে এই আলোচনা। যদিও এই বিষয়ে নানা মুনির নানা মত। তাই পশ্চিমবঙ্গে প্রচলিত একটি মতের  কথা উল্লেখ করছি।  হিন্দুঘরের বিধবা কুন্তী স্নান করে একাদশীর উপবাস করেন । মাঘ মাসের প্রচন্ড ঠান্ডায় পুকুরের ঠান্ডাজলে কেমন করে স্নান করবেন তা ভেবে পান না । কিন্তু সাতপাঁচ ভেবেও ঐ ঠান্ডা জলে তাঁকে নামতে হ'ল । স্নান সেরে ঠান্ডায় কাঁপতে কাঁপতে কুন্তী ঘরের দিকে আসার পথে তাঁর মধ্যমপুত্র ভীমের সাথে দেখা হল । ঠান্ডায় কাবু মা'কে দেখে শীতের ওপর ভীমের খুব রাগ হ'ল  । মায়ের কষ্ট তাঁর সহ্য হচ্ছিল না। তখন ভীম লাঙ্গল থেকে ফাল খুলে নিয়ে আগুণে কশকশে করে গরম করে "জয় শ্রী কৃষ্ণ" বলে সেই লাঙ্গলের ফালকে পুকুরের ঠান্ডা জলে ডুবিয়ে দিলেন । আর দেখতে দেখতে যেন শীত পালিয়ে গেল। পান্ডবসখা শ্রী কৃষ্ণ ভক্ত ভীমের মনস্কামনা পূর্ণ করলেন । হঠাৎ ভীম মায়ের দিকে চেয়ে দেখেন, কুন্তী খুব আরাম বোধ করছেন । এদিকে জলের দেবতা হলেন বরুণদেব। পুকুরের জলে আগুনে গরম লাঙলে...